Ascocentrum miniatum

(Lindley) Schlechter 1913
Podrodzina: Epidendroideae
Plemię: Vandeae
Podplemię: Aeridinae

 

Foto: © Orchids & More. Wszelkie prawa zastrzeżone.

Ascocentrum miniatum

Synonim: Gastrochilus miniatum (Lindley) Kuntze, Saccolabium miniatum Lindley.  Seidenfaden (1992) twierdzi, że Eric Christenson przekazał mu osobiście następujące informacje: uważa on mianowicie, iż Ascocentrum miniatum jest rzadkim gatunkiem rosnącym endemicznie na Jawie, natomiast rośliny pochodzące ze stałego lądu Azji, znane jako Ascocentrum miniatum, należą właściwie do innego gatunku, dla którego zaproponował nazwę Ascocentrum garayi. Co więcej, rośliny pochodzące z Filipin, a uważane za Ascocentrum miniatum, powinny według niego być nazywane Ascocentrum aurantiacum ssp. philippinense. W chwili obecnej te zmiany nie są jeszcze formalnie ogłoszone, ale jest to chyba tylko kwestia czasu.

Występowanie:

Tajlandia, Laos, Wietnam, Malaje, Jawa i Filipiny. W Tajlandii storczyki te spotyka się na całym obszarze kraju, od północnych obszarów górskich, aż do południowo-zachodniego półwyspu. Rosną zwykle w suchych liściastych lasach na wysokościach 200-760 m, ale spotkano je w północno-zachodnich górach na wysokościach 300-1000 m, oraz w pobliżu Loei, na północnym wschodzie, na wysokości 610 m. Na Malajach rośliny spotyka się na wyspie Langkawi w okolicach północno-zachodniego wybrzeża oraz w północno-zachodnim stanie Peris. Na Filipinach rosną na wysokościach 180-750 m na wyspie Luzon w prowincji Rizal, a na wyspie Mindanao w prowincjach Agusan, Davao, Cotobato i Lanao. Na Jawie storczyki te są dość powszechne na całej wyspie, a rosną na wysokościach od poziomu morza do około 1200 m. Nawet pomimo zniszczenia na Jawie wielu naturalnych siedlisk, rośliny te chętnie kolonizują plantacje lasów tekowych na wilgotnych terenach, jest więc szansa, że roślina przetrwa mimo destrukcji naturalnych lasów.

Klimat:

Zanotowane skrajne temperatury to 41°C i 2°C.
Średnia wilgotność waha się od 60% wczesną wiosną do ponad 80% przez resztę roku.
Opady od 8 mm w styczniu do 292 mm we wrześniu.
Średnie temperatury (dzień/noc) od 27,8/11,7°C w styczniu do 33,9/21,7°C w kwietniu.
Okres kwitnienia: Kwitnie przez cały rok, z maksimum od kwietnia do czerwca.

Wyjątkowo duży zasięg występowania i rozpiętość w wysokościach wskazują, że Ascocentrum miniatum powinno się adaptować do szerokiego zakresu warunków uprawy. Może rosnąć w temperaturach o 6-9°C niższych, przy wyższej wilgotności i większych opadach niż to podają dane klimatyczne.

Uwagi różne:

W siedliskach w Tajlandii rośliny te kwitną późną zimą i na początku wiosny.

Uwagi dotyczące hybryd:

Liczba chromosomów wynosi 2n = 38. Według Fuchsa (1987), Ascocentrum miniatum nie było szeroko stosowane w tworzeniu hybryd, ponieważ nie jest całkowicie zgodne z innymi rodzajami vandowatych i tylko niewielki procent otrzymanych krzyżówek produkuje nasiona. W przypadku udanego krzyżowania, większość hybryd pierwszej generacji daje kwiaty pomarańczowe lub pomarańczowo-żółte, bez względu na kolor kwiatów drugiego rodzica.

Informacje o roślinie i kwiatach:

Wielkość i typ rośliny:

Jest to mały epifit o wzroście monopodialnym i wysokości 10-20 cm. 

Pseudobulwy:

Brak. Rośliny czasami osiągają wysokość 30 cm. Gruby, prosty pęd jest okryty przez dwudzielne, układające się dachówkowato podstawy liści, nawet w dolnej części pędu, gdzie stare, suche podstawy liści dalej utrzymują się na pędzie także po opadnięciu liści. W okolicy podstawy pędu wyrasta czasem kilka odgałęzień, ale Christenson (1986) podaje, że rzadko się zdarza, aby roślina wyrosła poza 10 cm doniczkę. Na odgałęzieniach kwiaty pojawiają się, gdy osiągną one wysokość 8 cm. Wzdłuż dolnej części pędu wyrastają liczne długie, grube, mięsiste korzenie.

Liście:

Liście mają 5-20 cm długości i 1,0-1,5 cm szerokości. Sztywne, ciemnozielone liście są ułożone dwurzędowo na górnej części pędu i oddalone od siebie o około 0,3-0,4 cm. Grube, mięsiste, paskowate liście, ukośnie wyprostowane lub nieco zakrzywione, mają przekrój w kształcie litery V i ząbkowany, nierówny szpic.  

Kwiatostan:

Kwiatostan ma 10-25 cm długości. Sztywna, wyprostowana łodyga kwiatowa wyrasta z kątów liściowych i sporo ponad liście. Możliwe jest równoczesne wytworzenie kilku kwiatostanów na tym samym pędzie. Kwiaty tworzą gęstą, mniej lub bardziej cylindryczną w kształcie kiść na prawie całej długości kwiatostanu. 

Kwiaty:

Każdy kwiatostan wytwarza wiele kwiatów. Jaskrawe, czerwono-pomarańczowe do żółto-pomarańczowych kwiaty mają 1,2-1,5 cm średnicy i trwałość dwóch tygodni lub dłużej. Całkowicie otwierające się płatki okółka wewnętrznego są zwężone przy podstawie i zaokrąglone lub tępo zakończone przy wierzchołku. Płatki okółka zewnętrznego mają do 0,8 cm długości i 0,3 cm szerokości, ale płatek grzbietowy może być nieco węższy. Płatki okółka wewnętrznego są podobne do płatka grzbietowego, ale zwykle są nieco krótsze. 3-klapowa warżka o kształcie języczka ma 0,4 cm długości i 0,1-0,2 cm szerokości. Jej wyprostowane boczne działki prawie dotykają prętosłupa. Środkowa działka jest tępo zakończona i w połowie swej długości nagle się zgina, tak że część przy wierzchołku kieruje się do przodu. Cylindryczna ostroga przy podstawie warżki jest prawie dwa razy dłuższa niż część środkowa warżki i skierowana jest w dół za warżką. Ostroga jest nieco rozdęta i bocznie spłaszczona przy końcu. Prętosłup jest krótki i okrągły.

Tłumaczenie: Grażyna Siemińska


-----------------  U P R A W A  ----------------

Temperatura:

Roślina ciepłolubna.

W lecie średnia temperatura dnia wynosi 29-31°C, w nocy 22°C, co daje różnicę dobową 7-9°C. Najcieplejsze dni w roku to dni w czasie bezchmurnej, wiosennej pogody, przed rozpoczęciem pory deszczowej. Średnia temperatura takiego wiosennego dnia to 33-34°C, nocy 15-22°C, a dobowa rozpiętość obniża się z 18 do 11°C.  

Światło:

25000-35000 luksów. Światło powinno nieco przefiltrowane lub rozproszone. Rośliny nie powinny być wystawiane na bezpośrednio działanie promieni słonecznych, szczególnie w południe. Cały czas należy zapewniać silny ruch powietrza. Na Jawie rośliny rosnące w lasach tekowych zakwitają wkrótce po opadnięciu liści z drzew, co może wskazywać, że do zainicjowania kwitnienia konieczna jest większa dawka światła.  

Podlewanie:

W okresie od późnej wiosny do jesieni opady deszczu są obfite. Następnie średnia miesięczna spada dość gwałtownie, dając okres suszy trwający do początku wiosny. Uprawiane rośliny powinny być obficie nawadniane w okresie aktywnego wzrostu, ale ich korzenie muszą szybko obeschnąć po podlaniu, a podłoże wokół nich nigdy nie może być rozłożone ani rozmokłe. Gdy na jesieni nowe przyrosty osiągną dojrzałość, ilość wody należy stopniowo zmniejszyć. Steingrubey (1989) podał, że w okresie aktywnego wzrostu podlewa swoje rośliny 3 razy w tygodniu. Podlewa tylko wcześnie rano i to w czasie bezchmurnych, słonecznych poranków. Gdy wzrost ulega spowolnieniu, podlewanie odbywa się tylko 2 razy w tygodniu. Jego zalecenia są dobrym punktem wyjścia, ale to rzeczywiste warunki w danym miejscu uprawy, takie jak wilgotność, poziom światła, temperatura i rodzaj podłoża, określają jak często należy podlewać roślinę.

Nawożenie:

W okresie aktywnego wzrostu rośliny należy nawozić co tydzień 1/4-1/2 zalecanej dawki nawozu dla storczyków. Wielu hodowców preferuje stosowanie zrównoważonego nawozu przez cały rok, ale są i tacy, którzy od wiosny do połowy lata stosują nawóz o zwiększonej zawartości azotu, a następnie, późnym latem i jesienią, zaczynają stosować nawóz o większej zawartości fosforu.

Podłoże:

Rośliny można uprawiać w płytkich pojemnikach z dobrym drenażem lub na podkładkach z korka lub paproci drzewiastej. Zamocowane rośliny wymagają jednak wysokiej wilgotności i przynajmniej codziennego podlewania latem, a nawet może być konieczne kilkukrotne podlewanie w ciągu dnia, jeśli pogoda jest sucha i bardzo gorąca. Niektórzy hodowcy uważają, że zapewnienie wysokiej wilgotności tak zamocowanym roślinom jest trudne, więc często rośliny te uprawiane są w doniczkach lub koszyczkach przy użyciu bardzo luźnego, szybko wysychającego podłoża, takiego jak kawałki kory o średniej wielkości. Perlit i węgiel drzewny dają podłożu przewiewność, zatrzymują część wilgoci oraz zapobiegają jego zakwaszeniu. Rośliny są szczególnie wrażliwe na zleżałe, rozmokłe lub rozłożone podłoże, powinny więc być przesadzane natychmiast, gdy zauważymy, że podłoże zaczyna ulegać rozkładowi. Jeśli przesadzanie wykonamy w momencie, gdy zaczynają pojawiać się nowe korzenie, to roślina przyjmie się i ukorzeni w możliwie najkrótszym czasie. Nowe korzenie są bardzo kruche i należy się z nimi obchodzić ostrożnie.

Wilgotność powietrza:

80-85% latem i jesienią, spadając stopniowo do prawie 60% na 2-3 miesiące przy końcu zimy i na początku wiosny.

Okres spoczynku:

W górskich siedliskach północnej Tajlandii średnia temperatura dnia zimowego wynosi 27-31°C, nocy 12°C, co daje amplitudę dobową 15-18°C. Natomiast w południowej Tajlandii i we wszystkich równikowych siedliskach temperatury ulegają niewielkim tylko zmianom przy zmianach pór roku. Na przykład na Jawie średnia temperatura dnia to 24-26°C, nocy 18-19°C, a amplituda dobowa wynosi 6-8°C przez cały rok. Prawdopodobnie rośliny mogą się zaadaptować do dowolnych warunków w podanym zakresie. To przypuszczenie zweryfikowali Kamemoto i Sagarik (1975) podając, że te rośliny kwitną zupełnie dobrze na niskich wysokościach, oraz Steingrubey (1989), który podaje, że są to rośliny niezwykle zdolne do adaptacji i rosnąc na Florydzie mogą być uprawiane na zewnątrz i nie wykazują one żadnych objawów chorobowych wywołanych temperaturami, ani w pobliżu 0°C ani nawet wyższymi niż 38°C. Zimą i z początkiem wiosny, przez okres 4 miesięcy, opady deszczu na siedliskach w północnej Tajlandii są niewielkie. Na Jawie ten suchy zimowy okres trwa tylko 2 miesiące i nie jest aż tak bardzo suchy. Na naturalnych siedliskach występują duże ilości rosy oraz nocne mgły, które dostarczają na tyle dużo wilgoci, że rośliny rzadko intensywnie wysychają. Uprawiane rośliny zimą potrzebują mniej wody, zwłaszcza te uprawiane w niższych temperaturach, przy niskim poziomie światła lub krótkim dniu. Pomiędzy podlewaniami rośliny powinny nieco przesychać, ale nie wysychać całkowicie. Okazjonalne zamgławiania wczesnym rankiem pomiędzy rzadkimi podlewaniami powinny zapewnić wystarczającą ilość wilgoci, ale i umożliwić konieczny, suchy, zimowy okres spoczynku. Rośliny uprawiane w cieple i przy większej dawce światła wymagają nieco więcej wody niż te uprawiane w środowisku chłodniejszym i ciemniejszym. Nawożenie powinno być zredukowane lub wyeliminowane aż do momentu pojawienia się nowych przyrostów i rozpoczęcia obfitszego podlewania na wiosnę.